Çerkeslerin Durumu ve Çerkes Soykırımı
21 Mayıs 1864 aslında Çerkeslerin tamda sürgün edildiği tarih değildir. Simgesel bir tarihtir. Krasnaya Polyana'da, yani bugünkü Soçi denilen bölgede Rus ordusu Çerkesleri yendi ve Kafkasya'yı tamamen ele geçirdi. Çok kanlı bir savaş sonrası direniş bu yenilgiyle bitti. Savaş sonraları Kafkasya'nın başka bölgelerinde bir müddet devam etse de bu savaş Kafkasaya'da Rus-Çerkes savaşlarının sonudur. Sürgünler İmam Şamil'in teslim olmasından sonra, 21 Mayıs 1864 savaşından önce başlamıştı. İmam Şamil daha önce 1859'da ruslara teslim olmuştu. Çerkesler Osmanlı topraklarına gemilerle gönderildiler. Bu gemiler, Osmanlı'dan gelen ve İngilizlerin gönderdiği gemilerdi. Kendi imkanlarıyla gelenlerde oldu. Sürgün yolunda 500 000 insan öldü. Kimisi denizlerde teknelerin batması sonucu, kimisi sağlıksız koşullardan dolayı hastalık sonucu öldü. Mesela Trabzon'da o zaman Avrupalı bir diplomat Trabzon limanlarına inenlerden her gün 30 kişi olüyor diyordu. Bazı